Vogels, nesten, jongen, broedparasieten, strategieën …? Daar zijn tientallen opmerkelijke verhalen over te schrijven. Het ene al meer bizar dan het ander. Zelf lees ik zowat alles wat er over vogels te lezen valt. Ik noteerde volgende bijzonderheden.
- Vogels bouwen vaak heel goed verborgen nesten. Uiteraard is daar een reden voor. Het moet voorkomen dat predatoren, eieren en/of jongen niet kunnen vinden zodat oudervogels ze naar de volwassenheid kunnen helpen. Sommige soorten zijn daar dusdanig goed in dat zelfs het nietsontziende menselijke oog erover kijkt. De specialist in het camoufleren van het nest blijkt de marmeralk [Brachyramphus marmoratus] te zijn die het nest hoog in oude, tot 300 jaar oud, douglas sparren [Pseudotsuga menziesii] bouwt.
- Het vinden van een plek om een veilige broedplaats te smeden wordt door vogels op slimme manieren opgelost. Ze doen hierbij beroep op artistieke kwaliteiten, en complexe architecturale hoedanigheden. De diversiteit in nestbouw is bij vogels dusdanig groot dat het nergens zijn gelijke in het dierenrijk terugvindt.
- Bij meerdere soorten bouwt een driftige man meerdere nesten om een wijfje, of wijfjes, te verleiden. Een typisch voorbeeld hierbij is de winterkoning [Troglodytes troglodytes]. Een mannelijke vogel bouwt soms tien of twaalf nesten in de hoop dat een wijfje er toch één van goed vindt. Zijn beloning? Een of meerdere paringen van een paar luttele seconden. Maar toch, heeft hij een wijfje verleid dan is hij wel zo snugger om een ander popje de overige nesten aan te bieden.
- Een van de meest opmerkelijke trucs voor het bouwen van een nest buiten het bereik van roofdieren wordt aangetoond door de Afrikaanse palmgierzwaluw [Cypsiurus parvus]. Deze vogel gebruikt zijn eigen speeksel om een nest bestaande uit bladeren en veren onderaan een palmblad te lijmen. Zelfs de twee eieren worden in het nest gelijmd!
- Dat vogels de meest verbazingwekkende strategieën ontwikkelen om hun jongen te verbergen voor roofdieren is genoegzaam bekend. Maar het wijfje van meerdere soorten neushoornvogels [Bucerotidae] spannen hierbij de kroon. Zij sluiten zichzelf op in de boomholte gedurende de incubatie door zich met uitwerpselen en modder in te metselen. Slechts een kleine, verticale ruimte wordt opengelaten, net voldoende om de snavel er doorheen te steken. Dit uiteraard voor de man die via die kleine ruimte het wijfje gedurende de broedtijd van voedsel moet voorzien!
- Veel vogels brengen zowat ieder natuurlijk en bruikbaar materiaal naar het nest met het oog op de bouw ervan of ter versteviging enzovoort. Hiervoor komen bladeren, veren, grassen al dan niet gedroogd, dierenharen enzovoort van pas. Ooit is bij een geelmasker honingeter [Lichenostomus chrysops] uit Australië vastgesteld dat het nest uitsluitend met haren van de koalabeer was opgetrokken, daar waar anders het nest wordt gebouwd met wat de omgeving aan natuurlijke materialen te bieden heeft.
- Ovenvogels [Furnariidae] behoren tot de beste nestbouwers in de vogelwereld. Er wordt een verscheidenheid aan nesten gebouwd variërend van kleikoepels over nesten met ingewikkelde ingangen tot nesten gemaakt in ondergrondse holten.
- Het komt de hamerkop [Scopus umbretta] toe om tot de meest extravagante nestbouwer te worden uitgeroepen. Het enorme, koepelvormige nest tot twee meter hoog, wordt gemaakt van stokken, riet en gras en kan tot 50 kg wegen. Het nest wordt geplaatst in een boomvork, op een klif of op de grond. Het kan 6 weken duren voordat de hele structuur is gebouwd. Er is zelfs zoveel ruimte dat veel andere soorten, zoals wevervogels, hun nest gewoon binnen het nest van de hamerkop bouwen.
- De republikeinwever [Philetairus socius] in Afrika bouwt de grootste en meest spectaculaire van alle gemeenschappelijke vogelnesten. De enorme structuur met zijn meerdere nestkamers ziet eruit als een grote hooiberg in een netelige boom. Er kunnen tot ruim honderd broedkamers in hetzelfde nest teruggevonden worden.
- Vetvogels uit Venezuela nestelen in het dak van donkere holten. De richels achter de brede Iguacu watervallen, op de grens tussen Brazilië en Argentinië, behoren voor hen tot de meest veilige broedplaatsen van allemaal.
- Een zeer ongebruikelijke samenwerking bij het broedgebeuren wordt gerealiseerd door leden van twee verschillende vogelfamilies. Zo is de roodhalsgans [Branta ruficollis], in het Siberische broedgebied waar de gans leeft, uiterst kwetsbaar door predatie van poolvossen. Maar ter verdediging heeft deze vogel een ‘pact’ gesloten met de slechtvalk [Falco peregrinus] die daar op hetzelfde moment aan de broedtijd begint. Omdat de slechtvalk niet op roodhalsganzen en haar kuikens jaagt bevinden nesten van beide vogels zich in elkaars onmiddellijke nabijheid. De slechtvalk is in staat om met scheervluchten hongerige/jagende poolvossen te verjagen waardoor de roodhalsgans meteen ook haar profijt puurt. De ganzen op hun beurt maken heel wat lawaai wanneer een poolvos opgemerkt wordt. Hierdoor weet de slechtvalk op zijn beurt dat hij de eigen nestjongen moet beschermen!
- Een andere opmerkelijke samenwerking bestaat tussen de roodnek winterkoning [Campylorhynchus capistratus] en wespen waarbij eerstgenoemde wat graag het nest bouwt in de nabijheid van een wespennest, dit tot bescherming van nest en jongen tegen predatoren.
- De rosse specht [Micropternus brachyurus] nestelt middenin het nest van een mierenkolonie. De specht weet op die manier dat haar eieren beschermd zijn door de mieren die furieus reageren op de nabijheid van een mogelijke nestrover.
- De keizerpinguïn [Aptenodytes forsteri], die broedt in het midden van de Antarctische ijskap, waar de temperaturen kunnen dalen tot -40 Celsius, is de enige vogelsoort die zijn eieren direct op de sneeuw legt.
Literatuur
Scientas
Cornell University
Birdimage
Willy Van Strien
Wikipedia
This content has been Digiproved © 2022 Danny Roels