Kolibries [familie Trochilidae] worden doorgaans als piepkleine vogels beschouwd en staan bij het grote publiek ook bekend om hun spectaculaire vliegstunts. En hoewel de meeste kolibries inderdaad klein zijn, zijn het toch echte vechtersbaasjes die een vrij grote familie vormen met circa 340 verschillende soorten. De bijkolibrie [Mellisuga helenae] is daarvan de allerkleinste en meet hooguit 5 centimeter. De grootste kolibrie luistert naar de naam reuzenkolibrie [Patagona gigas]. Hij is 21,5 centimeter groot.
Purperkeeljuweel. Op onze jongste reis (juli 2019) door het wondermooie Costa Rica, en de daarbij horende wandelingen, door onder meer de nevelwouden van Monteverde is het altijd weer zoeken naar vogels, vlinders en andere exotische beestjes die het wandelpad kruisen. Eén van de vogeltjes was een klein broedend kolibrietje dat zich niets aantrok van de drukte op het wandelpad. Het betrof een wijfje van de purperkeeljuweel kolibrie [Lampornis calolaemus]. Dit vogeltje is 10 centimeter groot waarbij de man een glinsterend blauwgroen voorhoofd toont en de rest van het bovenlichaam meestens bronsgroen kleurt maar door lichtinval naar purper kan verkleuren. Zijn snavel kleurt grijs, de staart zwartblauw. Op de kin krijgen we een paarse vlek die, ook al naar de lichtinval naar blauw kan verkleuren. Achter het oog bevindt zich een witte lijn. Het wijfje mist het blauwgroene voorhoofd, de paarse keelvlek en de groene borstkleur. Zij kleurt van onder de snavel tot op de onderbuik keurig oranje.
Zang. Het staat buiten kijf dat kolibries speciale vogels zijn maar échte zangers zijn het niet. Terloops, naar verluidt zou de anna’s kolibrie [Calypte anna] de beste zanger zijn van alle kolibriesoorten en wel degelijk over een lied beschikken. Zingen is echter voor het geluid dat wordt voortgebracht door de purperkeeljuweel kolibrie een te goed woord waardoor we het hier liever op ‘tsjirpen’ willen houden waarbij er een druk ‘dzzzrt’-geluid wordt gemaakt dat veelal eerst gehoord wordt voor de vogel met het oog waargenomen wordt.
Biotoop. Het zal u niet verbazen dat de biotoop, het werd hiervoor al verraden, het nevelwoud is. Het nevelwoud in Monteverde ligt in de centrale hooglanden van Costa Rica, de Cordillera de Tilarán. In tegenstelling tot tropisch regenwoud groeit nevelwoud tegen de berghellingen. Het ligt meestal tussen 1500 en 3000 meter hoogte. En, zoals de naam al doet vermoeden, meestal gehuld in nevel. Die nevel ontstaat door warme lucht uit lager gelegen gebieden. De lucht botst tegen de steile berghellingen, waardoor het stijgt. Bij het stijgen condenseert het vocht in de lucht tot fijne druppeltjes: de nevel. Kolibries, hoewel klein, zijn geen doetjes en schrikken er niet voor terug om op hoge hoogten te leven waar het ’s nachts sterk afkoelt. Op dit punt is de purperkeel niet de grootste extremist hoewel hij het houdt tot op hoogten tot 2000 meter. In die biotoop is het vogeltje constant op zoek naar voedsel dat voor het grootste deel bestaat uit nectar (bloemen) en aangevuld wordt met kleine, vliegende insecten.
Voortplanting. De kweektijd bij de purperkeeljuweel kolibrie wordt gesitueerd tijdens het regenseizoen. Het nest is vrij compact, diep, wordt gemaakt met plantenpluis, fijne takjes, boom- en korstmos, schors en andere natuurlijke middelen die aan elkaar worden verbonden met spinrag. Wellicht onnodig, maar toch, alleen het wijfje bouwt het nest, bebroedt de eieren en brengt de jongen groot. Heel specifiek is ook dat het nest (bijna) altijd terug te vinden is onder een vrij breed blad. O p die manier beschermt het broedend wijfje zichzelf, maar ook haar nest en eieren en later de jongen tegen de soms overvloedige regen. Net zoals dat ook opgaat voor iedere andere kolibrie telt een nest twee witgekleurde eieren. De broedtijd is 17 tot 18 dagen. De jonge vogels worden grootgebracht met het hiervoor vermelde voedsel. Voor het wijfje alleen is het een serieuze karwei om dit tot een goed eind te brengen want kolibries zijn bijzonder territoriaal waarbij ze zich absoluut niet inhouden om iedere andere kolibrie (soortgenoot of niet) aan te vallen. En eigenlijk valt dit te begrijpen daar een kolibrie het zich niet kan veroorloven lang zonder voedsel te zitten gezien zijn snelle stofwisseling. Een geclaimd territorium wordt met hand en tand (lees snavel en poten) verdedigd. De jonge purperkeeltjes verlaten het nest als ze 22 tot 23 dagen oud zijn.
Literatuur
- Animal Diversity Web.
- A Guide to the Birds of Mexico and Northern-Central America by Steve N. G.
- Howell, Sophie Webb.
- Birds of Costa Rica by Richard Garrigues and Robert Dean.
- Diverse plaatselijke gidsen, mondeling.
- Roots, november 2016.
This content has been Digiproved © 2021 Danny Roels