Muizen en vogels, gaat dit samen? Neen, natuurlijk niet maar dit heeft niet belet dat er vogels bestaan die als ‘muisvogel’ door het leven moeten. Het specifieke gedrag, de kleur van de vogels, de lange staart en de manier waarop er behendig over zitstokken wordt gelopen is een verwijzing naar muizen. Maar toch, daar stopt het. Muisvogels, er zijn meerdere soorten, hebben heel wat meer te bieden.
Herkomst. Muisvogels worden teruggevonden over praktisch het volledige gebied dat in literatuur ‘ten zuiden van de Sahara’ wordt genoemd. Dit is een enorm groot terrein dat meer dan de helft van Afrika omvat. Muisvogels leven daar overwegend in open landschappen en met boomgroepen en struiken begroeide steppen. Het voedsel bestaat grotendeels uit fruit en nectar, maar ook boomscheuten en boombladeren worden gegeten. Ook van insecten zijn muisvogels niet vies. Muisvogels hebben een zeer sociaal leven, ze worden zelden of nooit alleen gezien, altijd worden kleine groepen waargenomen die samen op avontuur en/of voedseljacht gaan.
Paarbinding. Nog eigen aan muisvogels is het aparte slaapgedrag. Meerdere vogels verzamelen zich hierbij en hangen, letterlijk, als een tros samen, de kop opgericht, de staart (bestaande uit stiftachtige veren) naar beneden. Die manier van slapen zorgt ervoor dat er weinig energie verloren gaat. Ook de paarbinding kan sterk genoemd worden. Tussen man en pop is geen visueel verschil. Het nest wordt gebouwd in doornige struiken. Het is een slordige bedoening, beide geslachten bouwen eraan en gebruiken hiervoor in hoofdzaak kleine twijgjes maar voor de binnenkant wordt gekozen voor zaadpluizen, katoen en ander zacht materiaal als lamswol. Het wordt gewoonlijk aangetroffen op twee tot drie meter hoogte maar soms wordt het nest ook op liefst acht meter boven de grond gebouwd. Het legsel bestaat uit één tot zeven crèmekleurige en roodbruin gespikkelde eieren. De broedtijd varieert van soort tot soort en kan van tien tot vijftien dagen duren. Zowel man als pop bebroeden de eieren en ze beginnen er onmiddellijk aan nadat het eerste ei is gelegd. Bij de aflossing voedt de inkomende vogel eerst de vogel die gebroed heeft. Bij de geboorte zijn de jonge vogels zo goed als kaal of heel spaarzaam bedekt met dons. De jonge muisvogel groeit snel, na drie dagen openen de ogen zich en bij het beëindigen van de tweede levensweek wordt het nest verlaten. Hierna worden de jonge muisvogeltjes nog gedurende twee of drie weken nagevoed. En dat gebeurt niet alleen door de ouders maar ook door niet gepaarde vogels die in de groep leven. Dit verschijnsel is echter niet specifiek voor muisvogels maar wordt ook bij andere vogelsoorten (onder meer bijeneters) waargenomen.
Donkere huid. Dat muisvogels geen gewone vogels zijn mag verder blijken uit het feit dat ze een donkergekleurde huid bezitten die in staat is om zonnestralen te absorberen. Dit komt hen goed van pas want muisvogels zijn zonnekloppers! Naast een waterbad kunnen ze ook heel erg genieten van én zandbad én zonnebad. Nog apart is verder dat er wordt gedronken op een quasi identieke manier als ook duiven doen. Met andere woorden, het water wordt binnen gezwolgen zonder dat de kop wordt opgericht. Maar de meest opvallende eigenheid aan muisvogels blijven de tenen waarbij de eerste en de vierde zowel naar voor als naar achter kunnen geplaatst worden.
Geen kooivogel! In avicultuur worden muisvogels het vaakst gezien in dier- en vogelpark. Bij de particuliere liefhebber komen ze minder voor. Belangrijk om te onthouden is dat het gaat om vogels die van oorsprong in groep leven. Een muisvogel gehouden zonder soortgenoten kwijnt gewoon weg. Ook de huisvesting is niet onbelangrijk, het zijn geen kooivogels. Een ruime buitenvolière met een binnenhok is een noodzaak. In die vluchten moeten sterke takken aangebracht worden met diverse doorsneden omdat deze vogels graag klauteren en ze ook moeten dienen als slaapplaats. Bovendien is het een noodzaak dat die vluchten makkelijk kunnen gereinigd worden. Muisvogels spuiten, net als lories, hun uitwerpselen gewoon weg. In de natuur kan dit zonder gevolgen maar volières worden er heel snel door bevuild, om van de geur nog te zwijgen. Daartegenover staat dat het gaat om zeer eenvoudig te voeden vogels. Fruit (rijp, zacht en zoet) kan gegeven worden. Ook van het groenvoer wordt graag gegeten. Kortom, er is keuze genoeg om ook muisvogels makkelijk te verzorgen. En toch, fruit is snel aan bederf onderhevig. Misschien is het beter om twee- of driemaal per dag kleine porties te verstrekken dan eenmaal per dag een grotere hoeveelheid. Naast fruit en groenten kunnen we verder universeelvoer en pellets aanreiken.