Zwanen zijn fascinerend! Ze gaan door het leven als sierlijke beestjes en staan symbool voor alles wat mooi is. Een zwaan staat voor kracht, voor liefde en trouw. Eén van hen luistert naar de naam knobbelzwaan [Cygnus olor]. Een behoorlijk grote, maar ook zware vogel die we op veel vijvers en stadsparken kunnen aantreffen
Voorstelling. Maar niet allen qua grootte en gewicht valt hij op, er is ook nog de hagelwitte kleur waartegen de geel met zwarte snavel sterk contrasteert. Boven op de snavel staat een zwarte knobbel, vandaar de naam. Door de band genomen is die knobbel bij de man groter dan bij het wijfje. De knobbelzwaan heeft een variërende grootte gaande van 120 tot zelfs 160 centimeter en bezit een gewicht dat kan oplopen tot 12, zelfs 13 kilogram. Het maakt van hem meteen een van de meest zwaar vliegende vogels. De poten, mét zwemvliezen, kleuren zwart. Weet dat het tot drie jaar kan duren voor deze vogel écht volwassen is.
Rust. De knobbelzwaan zwemt met een sierlijk gebogen hals, hierbij de snavel naar beneden richtend, de vleugels worden hierbij gebold gedragen. Een op die manier zwemmende vogel straalt rust uit. Dit neemt echter niet weg dat deze zwaan zich behoorlijk kan opwinden waarbij hij niet alleen luidruchtig is maar ook zijn boosheid uit via blazende geluiden die lang niet uitnodigend klinken. Ten ander, overvliegende zwanen hoort men ook. Het lijkt wel of die vogels, hoog in de lucht, altijd weer hun aanwezigheid moeten melden.
Voedsel. De knobbelzwaan is aan water gebonden. Het is dus niet abnormaal dat de vogel daar naar eten zoekt. En dat voedsel is vrijwel vegetarisch. Het bestaat in hoofdzaak uit waterplanten maar ook kan hij al grazend op weiden worden opgemerkt. Om waterplanten en grassen te eten komt de zwaargebouwde snavel goed van pas. Op waterplassen zien we deze zwaan vaak al grondelend voedsel zoeken waarbij het achterlichaam en de poten nog boven het water uitsteken terwijl de knobbelzwaan met behulp van de lange en gestrekte nek waterplanten los maakt. Wist u dat zwanen van 24 tot 25 nekwervels bezitten. Precies hierdoor kunnen ze de nek in veel richtingen plooien en bewegen. Maar toch, lang niet altijd wordt de aanwezigheid van deze vogel op vijvers of andere waterplassen gewaardeerd omdat de vegetatie niet wordt ontzien en de uitwerpselen vaak groot kunnen zijn.
Lookalike. De wilde zwaan [Cygnus cygnus] lijkt sterk op de knobbelzwaan maar toont toch enkele opmerkelijke verschillen. Zo draagt deze vogel [bijna] altijd de hals rechtop en is de knobbel, hét kenmerk van de knobbelzwaan hier ver te zoeken. Besef ook dat de wilde zwaan eigenlijk een vogel is uit Noord-Europa en hier enkel als wintergast te zien is.
Voortplanting. De knobbelzwaan is zeer territoriaal gedurende de kweektijd. Iedere andere watervogel wordt afgedreigd waarbij het gebeurt dat de belager al briesend wordt verjaagd. Ook de mens die het nest te dicht benadert kan rekenen op de toorn van de zwaan. Het nest wordt op de grond gebouwd, altijd weer dichtbij het water. Het is omvangrijk en wordt opgetrokken met natuurlijke materialen. De eigenlijke nestkom wordt met pluimen zacht gemaakt. Het wijfje heeft zelden meer dan acht eieren die uitsluitend door haar worden uitgebroed. De broedtijd is met een duur van om en bij 38 dagen vrij lang te noemen. Een pasgeboren kuiken heeft een grijze dons. En hoewel het ook hier om een nestvlieder gaat blijven de jonge knobbelzwanen lang bij hun ouders die hen uitstekend verzorgen. Vier tot vijf maand is geen uitzondering. Het is pas wanneer de juveniele knobbelzwanen het witte verenkleed van de ouders krijgen dat ze uit het territorium worden verjaagd. Maar toch kunnen de jonge vogels van de ouderen nog eenvoudig onderscheiden worden. De jonge dieren ontberen nog de typische knobbel die deze zwaan zo uniek maakt. En ook is de snavel nog grijs gekleurd. Er is slechts een nest per jaar.
This content has been Digiproved © 2022 Danny Roels