Een (f)luisterend oor. Tien vragen, tien antwoorden over … de mandarijneend

De mandarijneend [Aix galericulata] wordt door heel wat mensen beschouwd als de meest mooie eendensoort. In particuliere handen wordt deze vogel op handen gedragen. Waar hij ook wordt gezien, op waterplassen of op de grond, het is een sieraad. Maar toch, die prachtige kleuren gaan bij de rui verloren en gaat de man, tijdelijk, op het minder gekleurde wijfje lijken.

1. Wat is er speciaal aan de mandarijneend?

Het meest aparte aan de mandarijneend is ongetwijfeld de kleurenpracht van vooral de woerd in prachtkleed. De meeste mensen zijn bij een eerste aanblik van die vogel begeesterd en vragen zich, terecht, af hoe een dergelijke schoonheid kan. Een beschrijving geven van deze eend lijkt een schier onbegonnen werk. Er is niet enkel het kleurencontrast maar ook de opbouw van meerdere veervelden is vrij uniek. In dit geval bestaat de meest makkelijke oplossing naar bijgaande foto’s te verwijzen, wat we hier dan ook graag doen. Wie meerdere mandarijneenden met elkaar vergelijkt zal merken dat er tussen enkele vogels soms kleine, individuele, verschillen kunnen bestaan. De gemiddelde grootte is circa vijfenveertig centimeter.

2. Lijkt het wijfje op de woerd?

Tijdens de voortplantingstijd, geenszins. In vergelijk met de woerd stelt het wijfje voor wat kleur en tekening betreft niet veel voor. Aan de schoonheid van de man kan zij niet tippen waarbij komt dat ze door de band genomen ook kleiner is. Ze heeft een grijze kop en een witte ring rond de donkerbruine ogen, naar achter doorlopend in een dun lijntje. De vleugels en rug kleuren zachtbruin tot groen. Borst en flanken zijn bij haar crème gevlekt. De buik is wit. De snavel is grijs tot grijsachtig rood met een lichtgrijze tip. De poten en voeten zijn olijfbruin of olijfgeel.

3. Is het juist dat de wijfjes van mandarijn- en carolina-eend moeilijk uit elkaar te houden zijn?

Ja, dat klopt. Het doorlopende witte lijntje achter de ogen bij het wijfje van de mandarijneend is het meest duidelijke verschil om haar van het wijfje van de carolina-eend te onderscheiden.

4. Waar leeft de mandarijneend?

De mandarijneend is een Aziatische soort die in de natuurlijke habitat wordt gezien in het noordoosten van China, in Japan en rond het Amoergebied. En toch, ook op heel wat plaatsen in Europa komen verwilderde mandarijneenden voor. In ons land werd een eerste broedgeval vastgesteld in 1987. Sedert die tijd zijn meerdere broedgevallen waargenomen. Het vermelden waard is ook dat er niet alleen in water wordt geleefd maar ook op het land.

5. Hoe voedt de mandarijneend zich?

In de natuurlijke habitat voedt de mandarijneend zich met zaden, noten, tamme kastanjes, granen, groenvoer maar ook wel met dierlijk voedsel als kleine visjes, kikkertjes enz. In avicultuur geldt het als een eenvoudig te houden soort die met een siereendenkorrel makkelijk te houden valt. Zijn er kuikens dan is een foktoomkorrel een aanrader. Naast korrel mag groenvoer (waterplanten, grassen …) niet ontbreken.

6. Waar broedt de mandarijneend?

In de natuurlijke Aziatische habitat wordt er bij voorkeur gebroed in boomholten en dit tot negen à tien meter boven de grond. Tijdens de kweektijd is de mooie woerd niet meteen de meest vriendelijke vogel. Rivaliteit steekt de kop op. Volgens de Chinese overlevering is de mandarijneend het symbool van trouw waarbij er wordt van uitgegaan dat een gevormd paar voor het leven bij elkaar blijft. Maar van die eeuwige trouw is lang niet iedereen overtuigd. Al tijdens het eerste levensjaar wordt de vogel broedrijp waarbij heel vroeg op het jaar de koppels gevormd worden. In de hiervoor aangehaalde boomholte zal het wijfje tussen zes en tien witgekleurde eieren leggen die door haar gedurende vier weken worden bebroed. Als steeds bij eenden zijn de jongen nestvlieders en dat zou, gezien de hoogte waar het nest zich bevindt, wel een probleem kunnen geven daar eendagskuikens niet kunnen vliegen. Het wijfje roept de jongen naar beneden waarna die zich één voor één uit de nestholte laten vallen. Gezien het geringe gewicht die de kuikens hebben is de kans op kwetsuren klein. De kuikens zijn rond de leeftijd van acht weken volgroeid.

7. Worden in avicultuur kunstmatige nestgelegenheden aangenomen?

Jazeker. Een nestkast met aanloopladdertje bijvoorbeeld wordt wat graag gebruikt. Ook een wijnvaatje wordt soms benuttigd. De kweektijd in avicultuur begint eind maart of begin april. Het nest wordt bekleed met dons die het wijfje uit haar borst plukt. Ze zal het nest alleen verlaten om wat te drinken en te eten en zich te ontlasten. Bij de geboorte kleuren de kuikens overwegend bruin met geel gekleurde wangen en geelgekleurde borst. Na enkele tijd kan al gezien worden wie woerd en eend wordt. De jonge woerd zal een roosachtige snavel gaan tonen, bij de jonge eendjes blijft die grijs.

8. Is het moeilijk om de mandarijneend aan te kopen?

Absoluut niet. De mandarijneend is een ideale soort voor de beginnende eendenliefhebber en wordt vaak in advertenties aangeboden aan een spotprijs. De vogel is makkelijk te verzorgen en hoeft relatief weinig plaats (± 30 m²), is sterk en niet duur bij aankoop. Koop echter alleen die vogels die actief zijn, een goed gesloten en volledige bevedering bezitten.

9. Bestaan er ook mutaties?

Ook hier is het antwoord positief maar in de wereld van siereenden, anders dan in de wereld van vink- en parkietachtigen, is lang niet iedereen daar blij mee. ‘Aviornis’ bijvoorbeeld, toch niet de minste vereniging, ontmoedigt het houden en kweken van mutaties omdat dit ten koste gaat van de originele wildkleur. Advertenties waar mutatieve kleuren worden aangeboden worden in hun tijdschrift niet geplaatst. Ook op door Aviornis ingerichte vogelbeurzen blijven mutaties ongewenst.

 10. Moeten de mandarijn- en andere eenden ontwormd worden?

Besmettingen met wormen komen soms voor, zelfs in de meeste nette omgevingen. Eenden liefhebbers kuren hun vogels preventief en dit meestal net voor de kweek en na de rui. In de handel zijn hiervoor goede middelen te koop. Vaak wordt hiervoor een breedspectrum wormmiddel gebruikt.

Literatuur:

Watervogels houden … ’t is een hobby (Liliane De Boeck-Pauchet).

Gefiederte Welt, 7/2018

Aviornis International

Wikipedia

This content has been Digiproved © 2021 Danny Roels