De blauwgele ara [Ara ararauna] is een der reuzen onder de ara’s. Het moge duidelijk zijn dat de lange verlengde staartveren daar voor veel tussen zitten. Maar ook, bekijk de vogel en ieder van ons stelt onmiddellijk vast dat het gaat om een krachtige en sterke soort wat nog geaccentueerd wordt door de enorme snavel waarmee de vogel gezegend is. Er zijn geen beschreven ondersoorten, de soort is dus monotypisch.
Blozen. De naam verraadt de hoofdkleuren van deze ongemeen mooi gekleurde, maar ook knap getekende vogel. Geel en blauw zijn dominant aanwezig, blauw vooral op het bovengedeelte, geel excelleert op de onderzijde. De tekeningen waar we het hiervoor over hadden zijn in principe enkel terug te vinden op de witgekleurde, vederloze wangen. We zien voor het oog een reeks van zes gekleurde zwarte verticale lijntjes, onder het oog tellen we drie horizontale, steeds breder wordende zwarte strepen. Zwart is ook de kleur van de krachtige snavel waarbij moet opgemerkt worden dat de bovensnavel veel langer doorgegroeid is dan de ondersnavel. Bijzonder is wel dat de naakte witte huid naar roze kan verkleuren, blozen zeg maar, wanneer de vogel vooral seksueel opgewonden raakt.
Dimorfisme. Is niet met zekerheid aan het uiterlijke van de vogel te merken. De volwassen man en pop zijn enkel onomkeerbaar te seksen via een DNA-test. Zeker is dat in heel wat literatuur staat dat de pop in haar geheel genomen slanker gebouwd is, dat ze verder een smallere snavel en een wat fijnere kopstructuur bezit.
Zuid-Amerika. Net als alle andere ara’s vindt ook de blauwgele zijn herkomst in Zuid-Amerika en dan meer bepaald in het oosten van Panama, het westen van Ecuador, het oosten van Peru en verder in Brazilië. Daar leeft hij met een zekere voorkeur in galerijwouden waar hij kan waargenomen worden tot op ruim duizend meter hoogte. Een galerijwoud is eigenlijk niets anders dan een bos dat zich langs rivieroevers bevindt. Ook wordt de vogel er gezien langs palmmoerassen wat men in het Braziliaans ‘aguajal’ noemt. In tegenstelling tot sommige andere arasoorten wordt de blauwgele in de natuurlijke habitat niet als bedreigd beschouwd.
Voedsel. Ara’s zijn in principe vogels die zich graag te goed doen aan vruchten, noten en zaden. Naar verluidt heeft de blauwgele ara een voorkeur voor vruchten van de Hura crepitans die de Brazilianen ‘jabilo’ noemen. Ook bladknoppen worden gegeten. Niettemin bezoeken ara’s ook in cultuur gebrachte gebieden en dit tot wanhoop van de plaatselijk boer die vaak enkel de schade kan vaststellen. Het zoeken naar voedsel geschiedt vaak in groepen van twintig tot dertig vogels die hierbij een schreeuwerig, hels kabaal maken. Om geschikt voedsel te vinden worden soms grote afstanden afgelegd. Zeker wanneer jonge vogels het nest verlaten hebben zijn er vaak kleine foeragerende groepen te vinden.
Levenslang. Pas rond het zesde, zevende levensjaar kunnen blauwgele ara’s als broedrijp beschouwd worden. De paarvorming geschiedt echter lang voor dit feit. Jonge ara’s ontmoeten elkaar vaak wanneer kleine familiegroepen na de kweektijd met elkaar aansluiting zoeken. De wetenschap noemt dit ‘socialisering’ waarbij jonge vogels elkaar leren kennen en appreciëren. Dit wordt thans ook in tal van vogelparken gedaan waarbij jonge ara’s samen worden geplaatst, soms voor jaren, met soortgenoten. Er wordt terecht van uit gegaan dat er op die manier een grotere kans is om succesvolle koppels samen te stellen. Een gedwongen partnerkeuze bij de blauwgele ara is vaak geen goed idee want het zijn vogels die levenslang trouw blijven aan dezelfde partner. Wel is het zo dat de meest felgekleurde vogels meer succes hebben bij het andere geslacht dan de fletser gekleurde exemplaren.
Holten. Er wordt door de blauwgele ara uitsluitend genesteld in boomholten waarbij er een voorkeur lijkt te zijn voor afgestorven palmbomen. Wanneer de grootte van het gat en de nestdiepte niet aan de verwachtingen van het koppel voldoen worden die verder met de snavel uitgehouwen. Broedrijpe blauwgele ara’s zijn geen lieverdjes en verdedigen met hand en tand het nest. De pop legt twee, hooguit drie eieren die gelegd worden met een tussentijd van twee tot drie dagen. Typisch voor ara’s in het algemeen is dat de pop alleen in staat voor het bebroeden van de eieren. De man komt haar wel aan de ingang van het nest voeden. De broedtijd is achtentwintig dagen. De jonge geelblauwe ara wordt met een vleeskleurige huid geboren en toont een witte dons die later naar grijs zal verkleuren. De veren worden waarneembaar wanneer de jongen rond veertig dagen oud zijn. Volledig bevederd zijn de juvenielen pas rond de dertiende tot vijftiende levensweek waarna het nest verlaten wordt. De jonge blauwgele ara’s lijken op hun ouders maar zijn, uiteraard, matter gekleurd. Ook zijn ze duidelijk kleiner en ook de lange staart is nog lang niet wat hij worden zal. Wel aanwezig is de geciteerde koptekening maar dan wel op een lichtroze ondergrond. De bovensnavel is nog lang niet op lengte en vooral aan de punt bleker van kleur. Het kan tot anderhalf jaar duren voor de jonge vogels het uitzicht en de grootte van hun ouders benaderen. Er is slechts één kweekronde per seizoen.
Negentiende eeuw. Al in het begin van de negentiende eeuw werden de eerste blauwgele ara’s naar Europa gebracht. De ontdekkingsreizigers, of avonturiers van toen brachten vooral de door de inheemse bevolking met de hand grootgebrachte vogels naar huis. Die blauwgele ara’s waren expliciete vogels voor de gegoede burgerij want door het gewone volk waren ze niet te betalen. Die jonge, met de hand grootgebrachte vogels waren niet alleen door hun uiterlijk zeer populair maar ook door de aanhankelijkheid die tegenover de mens werd getoond.
Op vandaag. Thans worden geen blauwgele ara’s meer ingevoerd en dat is maar goed ook. Hij of zij die deze vogel wil houden of kweken is aangewezen op vogels die in avicultuur worden gekweekt. Door de steeds betere voeding die door de handel wordt aangereikt worden de resultaten alsmaar beter. Thans worden ook eieren in de broedmachine uitgebroed en worden jongen vanaf dag één tot ze volwassen zijn met de hand grootgebracht. Lang niet iedereen is daar voorstander van.
Verzorging. Is vrij eenvoudig. Ideaal is een zadenmengeling voor papegaaien met toegiften van een beperkt (vier tot vijf) aantal noten per dag (amandel-, hazel- en walnoten), verder fruit en diverse soorten groenten. Ook gekiemde zaden en eivoer worden gegeten. Brood met melk kan ook en wordt graag genuttigd. Vers drinkwater is een absolute noodzaak. Zijn er jongen te voeden dan stijgt uiteraard ook de voedselbehoefte, hou er rekening mee.
Huisvesting. Wie de zware bek beziet weet het onmiddellijk: de blauwgele ara kan enkel gehuisvest worden in een metalen volière. Een houten vlucht wordt in de kortste keren tot spaanders herleid. Ook de draad moet van een behoorlijke dikte zijn. Eet- en drinkschalen moeten stevig vastgemaakt worden anders liggen ze zo op de grond. Een kleine volière is niet onmiddellijk de meest aangewezen huisvesting, de blauwgele ara heeft ruimte nodig. En nog, het geluid dat door deze vogel wordt geproduceerd is een gekrijs dat door merg en been gaat, denk aan de buren.
Volièrekweek. In de handel zijn er goede natuurblokken te koop die aan de vereisten van ara’s voldoen. Die grote kasten zijn ruim een meter groot en hebben een grondoppervlak van veertig centimeter of nog meer. De nestholte bezit hier doorgaans een doorsnede van achttien centimeter. Ook worden er houten tonnen verkocht waarbij onder meer het invlieggat met ijzer wordt verstevigd. De doe-het-zelver kan uiteraard ook een nestkast in elkaar timmeren. Voor welke nestgelegenheid er ook geopteerd wordt, steeds wordt ervoor gezorgd dat er zich op de bodem een groot aantal houtkrullen, al dan niet gemengd met turf bevinden. Net zoals bij de meeste andere broedrijpe vogels zal de man de pop voeden waarna de paring volgt. De pop dient hiervoor de staart haast verticaal recht te plaatsen. De groei van de jongen staat uiteraard gelijk met wat we hiervoor reeds schreven. Succes met de kweek van de blauwgele ara.
This content has been Digiproved © 2023 Danny Roels