De Canadagans [Branta canadensis] is niet echt geliefd bij dé natuurliefhebber. Het gaat immers om een exoot die zich in ons land wonderwel thuis voelt. Echter, op vijvers, meren en rivieren maar ook in parken en natuurgebieden neemt hij de plaats in van menig andere inlandse watervogel die hij zonder scrupule uit het territorium verdrijft. En dat zint lang niet iedereen temeer daar de Canadagans ook op de biodiversiteit een slechte indruk maakt. Dagelijks zorgt de gans voor plusminus 0,5 kg aan uitwerpselen, met als gevolg een eutrofiëring van de lokale bodem of het water. En nog, hybridisatie met andere ganzen wordt geregeld vastgesteld.
01. Waar komt de Canadagans eigenlijk vandaan?
Het is een Noord-Amerikaanse vogel die grote broedgebieden heeft in Alaska, Canada, Groenland en in de noordelijke Staten van Amerika. Daar gaat het om een deels trek- en deels standvogel. De trekvogels vliegen naar de zuidelijke Staten maar veel vogels trekken ook naar Mexico en zelfs tot in de Caraïben. Destijds is deze gans wereldwijd uitgevoerd geworden als sier- en jachtvogel. Maar op vandaag hoort hij ook tot de natuurlijke vogelsoorten van meerdere landen waaronder België. Andere landen waar de Canadagans zich thuis voelt zijn onder meer onze buurlanden maar ook in het Verenigd Koninkrijk, de Scandinavische landen en tot zelfs in Nieuw-Zeeland wordt hij waargenomen.
02. Wat is de natuurlijke habitat?
Meerdere biotopen zijn mogelijk zolang er maar in de directe omgeving water terug te vinden is. De Canadagans kan dus gezien worden in moerasgebieden, in de toendra, op weiden rond rivieren meren en vijvers enz. Steeds meer komt hij ook voor in parken met vijvers en op golfbanen waar het malse gras op de vogel ligt te wachten.
03. Is de Canadagans een geliefde vogel?
Geenszins. Om voedsel te zoeken wordt er ook afgezakt naar landbouwgebieden waar er door de vogels massale schade aan gewassen wordt aangericht. In veel landen wordt de Canadagans als een pest beschouwd, niet in het minst in de Verenigde Staten zelf. Bovendien zijn de uitwerpselen niet mis. In parken en op golfbanen wordt deze vieze brij door de bezoeker echt niet gesmaakt. Ook vormt de Canadagans een gevaar voor de biodiversiteit, wat staat voor de diversiteit aan levensvormen binnen een gegeven ecosysteem.
04. Wat zijn de meest opvallende eigenheden?
De Canadagans is een opvallende watervogel die eenvoudig te onderscheiden is van andere ganzen. Vooreerst is hij groot, heeft een lange zwarte nek, een zwarte kop met opvallend witgekleurde wangen. De rest van het lichaam is bruingrijs met lichter gekleurde onderdelen en een witte onderstaart. De veren op het lichaam tonen een lichte streeptekening. Tussen man en pop is er geen uiterlijk verschil maar de woerd zou groter zijn dan het wijfje. Zeggen we ook nog dat beide seksen zwartgekleurde zwempoten bezitten. Let wel, er zijn meerdere ondersoorten beschreven. De grootste verschillen worden niet zozeer in kleur en tekening teruggevonden maar wel in grootte. Zo is onder andere de Branta canadensis maxima de grootste wilde gans ter wereld. En nu we het toch over grootte hebben, de Canadagans meet van negentig tot honderd centimeter en kan tot vier kilogram wegen.
05. Wat eet de Canadagans?
Het voedsel is volledig vegetarisch en bestaat vooral uit planten, bladeren, grassen, stengels en wortels maar ook uit zeewier. Maar ook worden zaden, vruchten en granen en andere gewassen opgenomen. Jonge gansjes durven experimenteel wel eens van insecten of kleine waterdieren proeven maar dit wordt snel afgeleerd. De Canadagans voedt zich al lopend over planten en grassen waar er al grazend wordt gegeten.
06. Wat is het geluid van de Canadagans
Deze vogel heeft een zeer karakteristieke, nasale maar vrij luide roep die vooral in de vlucht wordt geslaakt. Als meerdere vogels samen roepen, horen we de Canadagans heel lang op voorhand overvliegen. Wanneer een koppel met nog niet vliegvlugge jongen benaderd wordt is er een duidelijk sisgeluid te horen. De Canadagans is een zeer sociale vogel. Slechts buiten de broedtijd wordt er paarsgewijs geleefd maar daarbuiten kan hij in vaak grotere benden waargenomen worden. Typisch is onder andere een grote overvliegende bende die in V-formatie vliegt. Een dergelijke bende bestaat in hoofdzaak uit meerdere familiegroepen waarbij individuele vogels zich kunnen aansluiten. Ook wordt er in benden gefoerageerd wat op landbouwgronden soms tot een enorme schade kan leiden. De Canadagans is ook een sterke vlieger die tijdens de trektijd vaak zeer grote afstanden aflegt.
07. Waar wordt er genesteld?
Tijdens het broedseizoen, dat plaats heeft tussen maart en juni, wordt de Canadagans een zeer territoriale vogel waarbij een mogelijke nestplaats met hand en tand wordt verdedigd jegens andere watervogels maar ook tegenover soortgenoten. Het nest wordt op de grond gebouwd vlak bij het water. In de meeste gevallen bestaat het uit een kleine put die met plantaardig materiaal wordt gevuld. De afwerking geschiedt met pluimen en veren. Maar, en de uitzondering bevestigt de regel, het gebeurt ook dat er in de thuislanden nesten in bomen of op kliffen worden gebouwd.
08. Hoeveel eieren worden er gelegd?
Van twee tot acht. Eenmaal dat er zich een koppel gevormd heeft blijven die twee vogels levenslang bij elkaar. Er is slechts één kweekronde per jaar. Wetenswaardig is wel dat de vogel nooit voor het tweede levensjaar begint te broeden en dat dit bij sommige exemplaren kan uitlopen tot vier jaar. De pop legt tussen twee en acht crèmekleurige eieren. Het wijfje broedt alleen en ze begint hieraan na het leggen van het laatste ei. Tijdens de volledige broedtijd houdt de man de wacht bij het nest en verdedigt dit sterk tegenover mogelijke eirovers als waterrat en reiger. De broedtijd is begrepen tussen vijfentwintig en achtentwintig dagen. De jonge gansjes zijn nestvlieders en kunnen, nadat ze zijn opgedroogd, lopen en zwemmen. De prachtige foto die dit artikel begeleidt toont aan dat de jonge vogel na het kippen gesierd is met een overvloed aan bruingrijze dons op de bovendelen en een gele dons op de onderdelen. De snavel heeft reeds de karakteristieke zwarte kleur die het gansje levenslang zal behouden.
09. Hoe snel groeien de jongen?
De jonge gansjes nemen reeds zelfstandig voedsel op na de eerste levensdag en groeien in verhouding tot de grootte van een volwassen exemplaar behoorlijk snel maar het duurt van de zesde tot de negende levensweek voor ze kunnen vliegen. Tegen die tijd beginnen ze ook op de ouders te gelijken maar zijn nog veel doffer gekleurd en tussen het zwart is zeker tijdens het eerste levensjaar nog veel bruin te zien. Omdat er slechts één nest per jaar is worden de juveniele gansjes bij de ouders geduld tot de volgende kweektijd een jaar later.
10. Wat zijn de natuurlijke vijanden?
Hiervoor wezen we er op dat rat en reiger wel eens een eitje stelen maar in de natuurlijk biotoop moet de Canadagans ook afrekenen met vos en raaf, met arend en beer. En die laatste twee hebben het niet alleen begrepen op de jonge vogeltjes maar ook op de oudere exemplaren.
This content has been Digiproved © 2022 Danny Roels